روز معلم
بدست Parvin Farjadi • 1 می 2012 • دسته: رنگارنگروز معلم مبارک و پر برکت باد …
الرشید …« معلم راستين صالح»
.
الرشید یکی از نامها و صفات زیبای پروردگار است، و باید دانست که معلم اول خدای تبارک و تعالی است، که به وسيله وحی،
مردم را به مراتب کمال انسانی و به نورانیت و محبت و عشق دعوت می کند … و سپس تمام کسانی که در زندگی ما را در پیمودن این راه
با تدریس عملی و تئوری خویش یاری داده اند …
انسان به عنوان دانش آموز، اول بايد به آنچه كه آموخته می شود آ گاه و هوشيار باشد، بعد بايد ازهوشى كه از طرف معلم راستین به او داده شده،
براى نظم دادن و تعليم و تربيت خودش به نفسش – استفاده كند، بعد بايد قوانين الهى خداوند را بياموزد، و براساس آنها زندگى ماديش را هم پيش ببرد.
بتدريج كه آنها ازخداوند، معلم غائى مى آموزند، دردرون و بيرون خود، به نظم و آرامش می رسند.
بزرگترين معلم دانش آموزان را وادار به ديدن ارادۀ خود، قدرت، سخاوت، عشق وشفقت خودش می كند، او دانش آموزان را عاشق خود می كند
و باعث می شود آنها براى اجراى گفته هاى او زندگى كنند، و عاشق كار كردن براى خوشنودى او باشند.
تجلى اين نام زيباى الهى درانسان، آنست كه شخص صالح ( نيكوكار) وعادل می شود تا به راهى كه به ارادۀ خداوند ودستورات پيامبران اوست مى پيوندد.
اين جايگاه معلم بزرگى است كه به شناخت، يافت و نزديكى خداوند رسيده است، چون او در راه راست است اجازۀ رهبرى ديگران را هم به راه راست دارد.
یاد و خاطرۀ معلم شهید، اسلام شناس، جامعه شناس و فیلسوف فرهیخته «دکتر علی شریعتی» همواره و تا جاودان بر تارک تاریخ ایران زمین زنده و مبارک باد،
که الفبای عشق به خدا، به انسانیت، و به آزادی را از او آموختم …
معلم باغبان باغ عشق است معلم قافله سالار عشق است، همه کار معلم کار عشق است …
تعليم و تعلم از شئون الهي است و خداوند، اين موهبت را به پيامبران و اولياي پاک خويش ارزاني کرده است تا مسير هدايت را به بشر بياموزند
و چنين شد که تعليم و تعلم به صورت سنت حسنه آفرينش درآمد.
انسان نيز با پذيرش اين مسئوليت، نام خويش را در اين گروه و در قالب واژه مقدس معلم ثبت کرده است. معلم، ايمان را بر لوح جان و ضميرهای پاک
حک می کند و ندای فطرت را به گوش همه می رساند. همچنين سياهی جهل را از دل ها می زدايد و زلال دانايی را در روان بشر جاری می سازد.
دغدغه معلم هميشه اين است که حيات بشر، بر مدار ارزش ها و کرامت انسانی بچرخد و شناخت خدا و مکتب و دين، همت اساسی آدمی باشد
و هيچ بيگانه ای را مجال تجاوز به فرهنگ ارزشي دين و ميهن فراهم نيايد، دراين مسير خطير، بزرگانی گام نهاده اند که نامشان بر تارک زمان می درخشد.
مفهوم علم
ـ امروزه در زبان پارسي و عربی كلمۀ علم به دو معنای متفاوت بكار برده می شود.
1 – معنای اصلی و نخستين علم، دانستن در برابر ندانستن است. قرآن كريم به اين معنا اشاره دارد كه : هل يستوی الذين يعلمون و الذين لا يعلمون ؟
آيا يكسانند آنان كه می دانند و آنان كه نمی دانند.(زمر/ 9)
از اين منظر به همه دانستنيها صرف نظر از نوع آنها علم گفته می شود مطابق اين معنا، اخلاق، رياضات، فقه، دستور زبان، مذهب، زيست شناسی و نجوم همه علم اند…
كلمه Knowledge در انگليسي وConnaissance در فرانسه معادل اين معنا علم اند.
2- كلمه علم در معناي دوم منحصراً به دانستني هايی اطلاق می شود كه بر تجربه مستقيم حسی مبتنی باشند…
علم در اين جا در برابر همه دانستنيهايی قرار می گيرد كه آزمون پذير نيستند.
اخلاق (دانش خوبي ها و بديها) متافيزيك (دانش احكام و عوارض مطلق هستی) عرفان (تجارب درونی و شخصی) منطق (ابزار هدايت فكر) فقه،
اصول، بلاغت، و … همه بيرون از علم به معنای دوم آن قرارميگيرند، وهمه به اين معنا غير علمی اند كلمه SCIENCE در انگليسی
و فرانسه معادل اين معنا علم اند.
ديده می شود كه علم در اين معنا بخشی ازعلم به معنای اول را تشكيل می دهد و به سخن ديگر علم تجربی نوعي از انواع دانستنيهای بسياری است ،
كه در اختيار بشر می تواند قرار گيرد.
رشد علم به معنای دوم عمدتا از آغاز دوره رنسانس به بعد است درحاليكه علم به معنای مطلق آگاهی (معنای اول) تولدش با تولد بشريت هم آغاز است.
آيه قرآني «خلق الانسان علمه البيان» (خداوند رحمن انسان را آفريد و بيان را به وي تعليم داد/ رحمن/4و3) بهترين مويد اين معناست.
معنای عالم باتوجه به دو تعريف از علم
ـ در نگاه اول به علم كه نگاه تركيبي به معرفت است خداوند معلم اول و پيامبر معلم ثاني است چرا كه پس از تعليم آدم توسط خداوند دستور «قال يا آدم اننبئهم باسمائهم.»
(ای آدم ملائكه را به اين اسماء آگاه ساز/ بقره 33) آدم عليه السلام داده شده اين بدان جهت است كه اساساً هدف آفرينش انسان با علم و معرفت پيوند
ناگستني دارد در بيان رسا و جامع سيد شهيدان امام حسين (ع) اين معنا به خوبی روشن است كه:
«ما خلق العباد الا ليعرفوه، فاذا عرفوه عبدوه»(بندگان را نيافريد مگر برای آن كه او را بشناسند پس چون او را شناختن عبادتش خواهند كرد.
ـ در اين معنا هدف از ارسال معلم ثانی ارائه معرفتي است كه انسان بواسطه آن به عبادت مي رسد. « هو الذي بعث في الاميين رسولاً منهم تيلوا عليهم آياته و يزكيهم و يعلمهم الكتاب و الحكمه و ان كانوا من قبل لفي ضلال مبين.»(اوست خدايي كه پيامبر بزرگوار از ميان شان برانگيخت تا بر آنان آيات وحي را تلاوت كند و آنان را پاك سازد
و شريعت كتاب و حكمت الهي را بياموزد كه پيش از اين همه در ورطة جهالت و گمراهی بودند(جمعه/2)
در اين آيه همه علوم از جمله بيان، اخلاق، تعليم كتاب و حكمت، براي رهايی از گمراهی و يافتن راه هدايت (عبادت) توسط پيامبر(ص) معرفي شده است.
ـ در نگاه دوم كه نگاه تفكيكی به شاخه ای معرفت است. معلم اول ارسطو است چرا كه وی نخستين واضع علم منطق بود … و راه دليل و برهان منطقي را
باز نمود و معلم ثانی نيز ابونصر فارابی است بخاطر آنكه او اول بار كتب حكمت يونانی را كه ارسطو و غيره تحرير كرده اند از يونانی به عربی
ترجمه كرد و تعليم داد….
ارزش و مقام معلم : شرافت و مرتبت معلم زماني اهميت دارد كه بتواند شان خداوند و پيامبران را در وجود خود محقق سازد و پيوند انسان به هدف متعالي خلقت يعني عبادت را برقرار سازد.
هنر معلمی
معلمي شغل و حرفه نيست، بلکه ذوق و هنر توانمندی است معلمی در قرآن به عنوان جلوه ای از قدرت لايزال الهي نخست ويژه ذات مقدس خداوند تبارک و تعالي است.
در نخستين آيات قرآن که بر قلب مبارک پيغمبر اکرم (ص) نازل شد، به اين هنر خداوند اشاره شده است:
«اقرا باسم ربک الذی خلق، خلق الانسان من علق، اقرأ و ربک الاکرم، الذی علم بالقلم، علم الانسان ما لم يعلم. »(علق: 1ـ 5)
«بخوان به نام پروردگارت که جهانيان را آفريد. انسان را از خون بسته سرشت بخوان ! و پروردگارت کريمترين است همان که آموخت با قلم،
آموخت به انسان آنچه را که نمی دانست.»
در اين آيات خداوند، خود را «معلم» مي خواند و جالب اين که معلم بودن خود را بعد از آفرينش پيچيده ترين و بهترين شاهکار خلقت،
يعني انسان آورده است. مقام معلم بودن خدا، بعد از آفرينش قرارداد. نوعي انساني را که هيچ نمي دانست، به وسيله قلم آموزش داد.
که اين از اوج خلاقيت و هنر شگفت خداوند در امر آفرينش حکايت دارد:
چو قاف قدرتش دَم بر قلم زد هزاران نقش بر لوح عدم زد …
از اين رو، مي توان گفت که هنر شگفت معلمی از آن خداوند عالم است.
شهيد ثانی رحمت الله درباره هنر معلمی خداوند می فرمايد:
«خداوند از آن جهت به وصف (اکرميت) و نامحدود بودن کرامتش، توصيف شد که علم و دانش را به بشر ارزانی داشته است. اگر هر مزيت ديگری،
جز علم و دانش، معيار فضيلت به شمار مي رفت، شايسته بود همان مزيت با وصف (اکرميت) در ضمن اين آيات همراه و هم پا گردد،
و آن مزيت به عنوان معيار کرامت نامحدود خداوند به شمار آيد.
کرامت الهي در اين آيات با تعبير «الاکرام» بيان شده است. چنين تعبيری مي فهماند که عالي ترين نوع کرامت پروردگار نسبت به انسان با والاترين مقام
و جايگاه او، يعنی علم و دانش هم طراز است.
(نوشتۀ زنده یاد استاد مطهری)
.
و اما روز معلم یادآور شکوه و عظمت زنان و مردان پاکباخته ای است که در طول تاریخ در عرصه ی تعلیم و تربیت زیباترین جلوه های عشق و ایثار را
به نمایش گذاشته اند .
.
عارفان علم عاشق می شوند
بهترین مردم معلم می شوند
عشق با دانش متمم می شود
هر که عاشق شد معلم می شود …..
.
حضرت سجاد (ع) در فرمايشات خود سفارش بسياری در حفظ حقوق معلم از سوی شاگردان داشته و فرموده اند:
« حق کسی که عهده دار تعليم توست آن است که او را بزرگ شماری و مجلس او را سنگين بداری و نيکو به وی گوش فرا دهی و روی خود را بر او کنی
و با او بلند سخن نگويي و کسی را که از او چيزی مي پرسد، تو پاسخ ندهي و بگذاری که خود او پاسخ گو باشد، و در مجلس او با هيچ کس به صحبت ننشيني
و درمحضر او بدگويی از کسی نکی و اگر از او در نزد تو بدگويی شد از او دفاع کنی و عيب پوشش باشی،
و فضايل و مناقب او را آشکار کنی و با دشمنش همنشينی نکنی و با دوستش دشمنی نورزی.
پس چون چنين کردی، فرشتگان خدای تعالي به سود تو گواهي خواهند داد که مقصد و مقصود تو از او و فرا گرفتن دانش او فقط برای خدا بوده نه به خاطر مردم .»
.
مي توان در سايۀ آموختن
گنج عشق جاودان اندوختن …..
استاد حسين شهريار
.
روز معلم مبارک باد و پر برکت …
درس معلم ار بود زمزۀ محبتی، جمعه به مکتب آورد طفل گرزی پای را …
درود بر همۀ معلمانی که درسشان مملو از زمزمۀ محبت است …
با شکر بدرگاه پروردگار و تشکر از پیامبران الهی، امامان، الگوهای راستین بشریت و همۀ اساتید و معلمین جانباخته و فداکار شناخته یا نا شناختۀ روزگار …
و درود خدا بر بزرگترین معلم پر مهر بشریت … نور مؤمنان، رحمت جهانیان احمد مصطفی، خاتم پیامبران (ص)، و خاندان و دوستارانش همگی،الهم صلی علی محمد و آل محمدو الحمـــــــــــــدُلله رب العالمــــــــــين …
.
الهی الهی! تو خالق ما، رب ما، و هدایتگر مائی، نور وجودت را بر دوستداران حضرتت بتابان،
تا در کویر خشگ و شور زار وجودمان، هر خاری تبدیل به درختی ثمر بخش و سایه افکن شود.
و آنچه نمی دانیم برما بیاموز، ای اولین و بهترین، داناترین و علیم ترین معلم راستین صالح مهربان.
بدرستی که پاک و منزّهی و نیست معبود سزاوار پرستشی جز تو …
آمین آمین آمین ای مهربانترین …
.
.
